Klinisch redeneren - Hoe doe je dat?

Zoals jij misschien weet werk ik in het ziekenhuis op de afdeling Klinische Geriatrie en GTU. Een fantastisch mooie afdeling om onder andere het klinisch redeneren verder uit te ontwikkelen. In een andere blog zal ik meer over de afdeling en mijn werk vertellen.

Op mijn werk merk ik dat er nog veel (leerling) verpleegkundige het vaak moeilijk vinden om klinisch redeneren in te zetten. Dit komt onder andere omdat zij de stappen van het klinisch redeneren nog niet goed beheersen. Ook wordt er vaak gedacht dat klinisch redeneren alleen in te zetten is tijdens een acute situatie. Daarnaast heerst er de gedachte dat klinisch redeneren vaak veel tijd kost. Echter is niets minder waar! Klinisch redeneren levert je juist heel veel op. Zo ben je meer betrokken bij het bepalen van het beleid, signaleer je eventuele (verpleegkundige) problemen en kun je (preventieve) interventies inzetten op deze problemen.

Maar wat is Klinisch redeneren nu precies?

Klinisch redeneren is het kritisch beredeneren van wat je observeert en meet. Je legt continu verbanden tussen de observaties, metingen en de kennis die jij bezit over de anatomie, fysiologie en pathologie. Door klinisch redeneren in te zetten kun je ook meer proactief deelnemen aan het vaststellen van het uit te voeren beleid en met een goede onderbouwing opkomen voor wat jij denkt dat het beste is voor je patiënt/cliënt.

Daarnaast ben je kritisch naar je eigen handelen en dat van anderen. Door klinisch redeneren in te zetten kun je tevens evidence based practice (EBP) onderbouwen waarom je doet wat je doet. Dus waarom je bijvoorbeeld van het protocol afwijkt in een bepaalde situatie.

Waarom Klinisch redeneren inzetten op de werkvloer?

• Klinisch redeneren helpt je, om je eigen visie vormgeven, uitspreken en onderbouwen.
• Klinisch redeneren helpt je proactief deelnemen aan het vaststellen van het beleid
• Klinisch redeneren helpt je met vooruitdenken over de actuele en potentiële problemen en hier interventies op in zetten.
• Klinisch redeneren helpt je met het kritisch kijken naar het ingezette beleid en je eigen handelen.
  
  

De zes stappen van klinisch redeneren

Klinisch redeneren bestaan uit zes stappen:

1. Verzamelen van de klinische gegevens van de patiënt/cliënt (Situation & Background)
2. De klinische- en verpleegkundige problemen vaststellen (Assessment)
3. Bepalen welk aanvullend onderzoek er nog nodig kan zijn (Recommendations)
4. Vaststellen van het beleid (Repeat)
5. Vastellen van de actuele en potentiële problemen op de korte en lange termijn
6. Evalueren van ingezette beleid en reflecteren op eigen handelen
   
   

Wanneer zet je klinisch redeneren in? 

Je kunt het in allerlei verschillende situaties inzetten. Bijvoorbeeld in het bepalen van de juiste ontslagbestemming, het wel of niet toedienen van paracetamol, het wel of niet uit bed halen van een oudere patiënt tijdens de maaltijd, het wel of niet plaatsen van een blaaskatheter, in een acute situatie etc. Je kunt de hele dag door gebruik van maken van klinisch redeneren op de meest kleine onderwerpen en/of situaties.
Wanneer je klinisch redeneert in een acute situatie, voeg je stap 1 en 2 samen door gebruik te maken van de ABCDE-methode. Deze methode wordt ingezet om in een acute situatie snel te bepalen welk probleem er als eerste verholpen moet worden. ''Treat first, what kills first!''

ABCDE staat voor:
A = Airway = luchtweg
B = Breathing = ademhaling
C = Circulation = circulatie
D = Disabilities = stoornis in functioneren
E = Exposure/Environment = omgeving

Wanneer je patiënt/cliënt stabiel is kun je de rest van de klinisch redeneren stappen doorlopen.  

Hoe zet je klinisch redeneren in, in het werkveld?

Ik koppel de zes stappen zelf altijd aan de SBARR. Ook wanneer ik mij in een acute situatie bevind. De SBARR is een methodische wijze van overdragen aan bijvoorbeeld de arts. Door het koppelen van de zes stappen aan de SBARR bereid je gelijk de overdracht aan bijvoorbeeld de arts voor. Zo heb je twee vliegen in één klap. Net zo makkelijk!

SBARR staat voor:

S = Situation = situatie

B = Background = achtergrond

A = Assessment =  beoordeling

R = Recommendation = aanbeveling(en)

R = Repeat. = herhalen

(In de blog van week 6 vertel ik uitgebreid over de SBARR)

Tijdens het klinisch redeneren is het belangrijk dat je kijkt naar de gehele mens. Dus dat je de patiënt/cliënt holistisch benaderd. Dit kun je heel goed doen door onder andere je observaties altijd langs de volgende zes assen te leggen:

• Somatisch
• Psychisch
• Functioneel
• Sociaal
• Spiritueel
• Voeding

Deze assen worden voornamelijk in de geriatrie en de palliatieve zorg gebruikt, maar kun je eigenlijk inzetten bij elke casus, van elke leeftijd.

Zoals je ziet, is klinisch redeneren iets wat je, jezelf op een bepaalde kunt wijze kunt aanleren. De beste methode is om er mee te gaan oefenen. Dat is iets waar mijn trainingen jou goed bij kunnen helpen.

In de training behandelen we de basis van klinisch redeneren, verschillende meetinstrumenten, de ABCDE-methode, de SBARR en de 6 assen. Daarnaast gaan we oefenen met de stappen van het klinisch redeneren aan de hand van meerdere casussen uit de praktijk.

Wil jij een training volgen en het klinisch redeneren meer eigen maken? Schrijf je dan snel in voor een van de trainingen!